Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι (Ιταλικά: «Leonardo da Vinci») ήταν Ιταλός ζωγράφος, σχεδιαστής, γλύπτης, αρχιτέκτονας και μηχανικός του οποίου η ικανότητα και η ευφυΐα άκμαζε την περίοδο της Αναγέννησης. Η μηχανική εφευρετικότητα του ήταν αιώνες μπροστά από την εποχή του και έγινε γνωστός για τα σκίτσα του με εφευρέσεις όπως: πολεμικές μηχανές, πτυτικές μηχανές, οπτική και μηχανισμός όρασης, στολή κατάδυσης κ.α . Το άρθρο αυτό θα ασχοληθεί με την ιδιότητα του ως καλλιτέχνης. Δεν έχουν διασωθεί πολλά έργα τέχνης του Λεονάρντο ντα Βίντσι αλλά δύο από τα έργα του αποτελούν ίσως τα πιο γνωστά σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για του τη Μόνα Λίζα (περίπου 1503–19) και το Μυστικό Δείπνο (1495–98), έργα που δεν χρειάζεται να είσαι φιλότεχνος ώστε να τα γνωρίζεις, καθώς έχουν γίνει αμέτρητες αναφορές στα πολιτιστικά δρώμενα.
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι γεννήθηκε στις 15 Απριλίου 1452, στην πόλη Anchiano. Οι γονείς του Λεονάρντο ήταν άγαμοι τη στιγμή της γέννησής του. Ο Λεονάρντο μεγάλωσε στο κτήμα της οικογένειας του πατέρα του, όπου τον αντιμετώπισαν ως «νόμιμο» γιο και έλαβε τη συνηθισμένη στοιχειώδη εκπαίδευση εκείνης της εποχής: ανάγνωση, γραφή και αριθμητική. Οι καλλιτεχνικές κλίσεις του Λεονάρντο εμφανίστηκαν νωρίς, όταν ήταν περίπου 15 ετών. Ο πατέρας του, ο οποίος απολάμβανε μεγάλη φήμη στην κοινότητα της Φλωρεντίας, τον μαθήτευσε στον καλλιτέχνη Andrea del Verrocchio. Στο διάσημο εργαστήριο του Verrocchio, ο Leonardo έλαβε μια πολύπλευρη εκπαίδευση που περιελάμβανε ζωγραφική και γλυπτική καθώς και τις τεχνικές-μηχανολογικές τέχνες. Εργάστηκε επίσης στο διπλανό εργαστήριο του καλλιτέχνη Antonio Pollaiuolo. Το 1472 ο Λεονάρντο έγινε δεκτός στη συντεχνία ζωγράφων της Φλωρεντίας, αλλά παρέμεινε στο εργαστήριο του δασκάλου του για άλλα πέντε χρόνια, μετά από τα οποία εργάστηκε ανεξάρτητα στη Φλωρεντία μέχρι το 1481. Aξίζει να σημειωθεί πως ο Λεονάρντο διατηρούσε ένα εργαστήριο τέχνης στο Μιλάνο, απασχολώντας μαθητευόμενους και φοιτητές.
Η συνολική απόδοση του Λεονάρντο στη ζωγραφική είναι πολύ μικρή. Μόνο 17 από τους πίνακες που έχουν διασωθεί και αρκετοί από αυτούς είναι ημιτελείς. Τα έργα του Λεονάρντο ντα Βίτσι, ανεπηρέαστα από τις αντιξοότητες των αισθητικών δογμάτων στους επόμενους αιώνες, ξεχώρισαν σε όλες τις επόμενες περιόδους και σε όλες τις χώρες ως τέλεια αριστουργήματα της ζωγραφικής.
Ως ζωγράφος, ο Λεονάρντο ολοκλήρωσε έξι έργα στα 17 χρόνια στο Μιλάνο. Ένα από τα πιο γνωστά του έργα είναι το The Virgin of the Rocks (1483–1486) που εκθέτεται στο Μουσείο του Λούβρου. Υπάρχουν δύο εκδοχές αυτής της ελαιογραφίας από τον Λεονάρντο, και η μεταγενέστερη εκδοχή βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου τη οποία ζωγράφισε μεταξύ 1495 με 1508. Δες τα έργα πιο κάτω:
Κατά τη διάρκεια της περιόδου που βρισκόταν στο Μιλάνο ο καλλιτέχνης έκανε επίσης ένα από τα πιο διάσημα έργα του, τη μνημειώδη τοιχογραφία Ο Μυστικός Δείπνος (1495–98) στην τραπεζαρία του μοναστηριού της Santa Maria delle Grazie. Αμέτρητοι ζωγράφοι στις επόμενες γενιές, ανάμεσά τους μεγάλοι δεξιοτέχνες όπως ο Ρούμπενς και ο Ρέμπραντ, θαύμασαν τη σύνθεση του Λεονάρντο και επηρεάστηκαν από αυτήν και από την αφηγηματική ποιότητα του πίνακα. Έχει γίνει ευρέως γνωστό μέσα από αμέτρητες αναπαραγωγές και εκτυπώσεις. Ο πίνακας αυτός έχει γίνει μέρος της κοινής κληρονομιάς της ανθρωπότητας και παραμένει σήμερα ένας από τους εξέχοντες πίνακες στον κόσμο. Δες το έργο πιο κάτω:
Αξιοσημείωτη είναι επίσης η διακοσμητική οροφή το 1498 που έκανε για το Sala delle Asse στο Castello Sforzesco του Μιλάνου. Δες πιο κάτω:
Ο Λεονάρντο εργάστηκε σε ένα μεγαλειώδες γλυπτικό έργο που φαίνεται να ήταν ο πραγματικός λόγος που προσκλήθηκε στο Μιλάνο: ένα μνημειώδες άγαλμα αλόγου σε μπρούτζο που στήθηκε προς τιμήν του Francesco Sforza (1401-1466), ο οποίος ήταν τέταρτος δούκας του Μιλάνου από το 1450 έως τον θάνατό του. Ο Λεονάρντο αφιέρωσε 12 χρόνια σε αυτό το γλυπτό ως το 1493. Το Άλογο του Λεονάρντο (γνωστό και ως άλογο Sforza ή Gran Cavallo (“Μεγάλο Άλογο”) δεν ολοκληρώθηκε ποτέ από τον ίδιο. Περίπου πέντε αιώνες αργότερα, τα σωζόμενα σχέδια του Λεονάρντο χρησιμοποιήθηκαν ως βάση να πραγματοποιήσουν το γλυπτό. Το γλυπτό μπορεί να το θαυμάσει κανείς στον Ιππόδρομο του Σαν Σίρο (ιταλικά: Ippodromo di San Siro). Δες το έργο πιο κάτω:
Ο Λεονάρντο ντα Βίτσι πέθανε στις 2 Μαΐου 1519 στο Κάστρο του Κλω-Κλισέ (Château du Clos Lucé) στη Γαλλία, σε ηλικεία 67 ετών. Όσο ζούσε, η φήμη του καλλιτέχνη ήταν τέτοια που ο Βασιλιάς της Γαλλίας τον περιέφερε ως ‘‘τρόπαιο’’, ενώ τον στήριξε μέχρι και οικονομικά στα γηρατειά του. Το ενδιαφέρον του κοινού και των μελετητών για το έργο του Λεονάρντο ντα Βίτσι παραμένει αμείωτο από την εποχή του θανάτου του μέχρι και σήμερα.
Δες παρακάτω και άλλα σωζόμενα έργα του καλλιτέχνη:
