Ο ακτιβισμός αναφέρεται στην πρακτική της ανάληψης άμεσης δράσης για την προώθηση, την παρεμπόδιση ή την ευαισθητοποίηση σχετικά με έναν σκοπό, συχνά με στόχο την επίτευξη κοινωνικής, πολιτικής, περιβαλλοντικής ή οικονομικής αλλαγής. Οι ακτιβιστές μπορούν να χρησιμοποιήσουν μια σειρά στρατηγικών, όπως εκστρατείες ενημέρωσης, διαμαρτυρίες, συλλογή υπογραφών, άσκηση πίεσης, απεργίες, μποϊκοτάζ και διαδικτυακές καμπάνιες, για να επιστήσουν την προσοχή στις αδικίες και να επηρεάσουν την πολιτική ή την κοινή γνώμη.

Ο ακτιβισμός μπορεί να είναι τοπικός ή παγκόσμιος, ειρηνικός ή αντιπαραθετικός, από τη βάση ή θεσμικός. Το πεδίο εφαρμογής του περιλαμβάνει τα ανθρώπινα δικαιώματα, την κλιματική αλλαγή, τη φυλετική ισότητα, τα δικαιώματα των φύλων, τα εργατικά κινήματα και άλλα. Στην ψηφιακή εποχή, ο ακτιβισμός έχει επεκταθεί σε διαδικτυακές πλατφόρμες, ενισχύοντας φωνές και κινήματα παγκοσμίως. Ειδικά το Facebook και το Tik Tok αποτελούν ισχυρά μέσα των ακτιβιστών για να περάσουν το μήνυμα της ισότητας στις μέρες μας, σε μεγαλύτερο κοινό και με αμεσότητα. 

Αυτό το άρθρο θα αναφερθεί στους πιο αναγνωρίσιμους ακτιβιστές παγκοσμίως και σε διεθνής οργανισμούς και κινήματα με ακτιβιστική δράση. 

Οι πέντε πιο διάσημοι ακτιβιστές παγκοσμίως:

1. Mahatma Gandhi

Ο Μαχάτμα Γκάντι (1869 – 1948) ήταν Ινδός δικηγόρος, πολιτικός, στοχαστής και επαναστάτης ακτιβιστής. Υπήρξε σημαντικός πνευματικός οδηγός της Ινδίας και του κινήματος για την ανεξαρτησία της, και γνωστός για την πρωτοπορία του στη φιλοσοφία της μη βίαιης αντίστασης (Satyagraha). Ο Γκάντι οδήγησε την Ινδία στην ανεξαρτησία από τη βρετανική κυριαρχία, ενώ οι ειρηνικές διαμαρτυρίες και οι εκστρατείες πολιτικής ανυπακοής του ενέπνευσαν παγκόσμια κινήματα για τα πολιτικά δικαιώματα και την ελευθερία. Το φθινόπωρο του 1924 ο Γκάντι έκανε απεργία πείνας τριών εβδομάδων για να τους παροτρύνει να ακολουθήσουν τον δρόμο τής μη βίας και το 1930 εφάρμοσε αντίσταση κατά του φόρου στο αλάτι που επέβαλλαν οι Βρετανοί, οι οποίοι δεν δίσταζαν να τον φυλακίζουν με κάθε ευκαιρία. Τα γενέθλια του Γκάντι στις 2 Οκτωβρίου γιορτάζονται στην Ινδία ως Γκάντι Τζαγιάντι (μια από τις σημαντικότερες εθνικές αργίες) και παγκοσμίως ως η Παγκόσμια Ημέρα μη Βίας.

2. Martin Luther King Jr.

Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ ( 1929 – 1968) από τις Η.Π.Α ήταν ποιμένας του δόγματος των Βαπτιστών, ειρηνιστής και ηγέτης του Αφροαμερικανικού Κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα των έγχρωμων ανθρώπων. Ο Κινγκ υποστήριξε τη φυλετική ισότητα μέσω μη βίαιων διαμαρτυριών. Η ηγεσία του κατά τη διάρκεια του μποϊκοτάζ των λεωφορείων στο Μοντγκόμερι και η ομιλία του “Έχω ένα όνειρο” την 28η Αυγούστου το 1963 είναι εμβληματικά της διαρκούς επιρροής του. Στην ομιλία του ζητούσε αστικά και οικονομικά δικαιώματα καθώς και να δοθεί τέλος στον ρατσισμό στις Ηνωμένες Πολιτείες και ακούστηκε από περισσότερους από 250.000 υποστηρικτές πολιτικών δικαιωμάτων. Ο Κινγκ έλαβε μετά θάνατον πολλές διακρίσεις όπως το Προεδρικό Μετάλλιο για την Ελευθερία και το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσσου. Το 1986 η 15η Ιανουαρίου (η ημέρα της γέννησής του) ανακηρύχθηκε επίσημη εορτή στις Η.Π.Α.

3. Nelson Mandela

Ο Νέλσον Μαντέλα (1918-2013) ήταν δικηγόρος και αγωνιστής του κινήματος κατά των νόμων του Απαρτχάιντ, που αναπτύχθηκε στη Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής, μια πολιτική των Λευκών που καθόριζε και επέβαλλε τη διάκριση των ανθρώπινων ομάδων μέσα στο κράτος βάσει φυλετικών κριτηρίων. Στη συνέχεια ασχολήθηκε με την πολιτική και υπήρξε ο πρώτος έγχρωμος πρόεδρος της πατρίδας του (1994-1999). Από το 1998 μέχρι το 1999 διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Κινήματος των Αδεσμεύτων (NAM). Φυλακισμένος για 27 χρόνια επειδή αντιτάχθηκε στο Απαρτχάιντ, ο Μαντέλα αναδείχθηκε σε σύμβολο αντίστασης και συμφιλίωσης και ένα παγκόσμιο είδωλο για την ειρήνη, τη δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα.Το 2004 το Γιοχάνεσμπουργκ χορήγησε στον Μαντέλα το βραβείο Freedom of the City και το 2008 ανεγέρθηκε ένα άγαλμα του Μαντέλα στο σημείο όπου ο ίδιος ο Μαντέλα αποφυλακίστηκε. Ενώ Τον Νοέμβριο του 2009, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών κήρυξε την 18η Ιουλίου, ημέρα των γενεθλίων του Μαντέλα, ως “Ημέρα Μαντέλα”, προβάλλοντας κατ’αυτό τον τρόπο τη συμβολή του στον αγώνα κατά του Απαρτχάιντ. 

4. Malala Yousafzai

 

Η Μαλάλα Γιουσαφζάι (1997-) από το Πακιστάν είναι ακτιβίστρια που αγωνίζεται για το δικαίωμα των κοριτσιών στην εκπαίδευση στη χώρα της. Σε ηλικία 11 ετών ξεκίνησε να γράφει χρησιμοποιώντας ψευδώνυμο σε μπλογκ, όπου περιέγραφε τη ζωή της στην πόλη Μινγκόρα, στο βορειοδυτικό Πακιστάν, μετά την κατάληψη της εξουσίας στην περιοχή από τους Ταλιμπάν, που απαγόρευσαν στα κορίτσια να πηγαίνουν στο σχολείο. Η Μαλάλα επέζησε από μια απόπειρα δολοφονίας των Ταλιμπάν σε ηλικία 15 ετών και το γεγονός αυτό προκάλεσε μια έκρηξη συμπαράστασης προς αυτήν τόσο στο Πακιστάν όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο. Έγινε η νεότερη βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης και συνεχίζει να αγωνίζεται παγκοσμίως για τα δικαιώματα στην εκπαίδευση μέσω του Malala Fund. 

5. Greta Thunberg

Η Γκρέτα Τούνμπεργκ (2003- ) από τη Σουηδία είναι ακτιβίστρια, η οποία εργάζεται με σκοπό τη καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή. Η Γκρέτα κέρδισε διεθνή προσοχή για την σχολική της απεργία για τις κλιματικές αλλαγές. Έκτοτε έχει απευθυνθεί σε παγκόσμιους ηγέτες στον ΟΗΕ και έχει κινητοποιήσει εκατομμύρια νέους στο παγκόσμιο κίνημα “Παρασκευές για το Μέλλον”. Έχει χαρακτηριστεί υπόδειγμα του παγκόσμιου ακτιβισμού των νέων και σύμβολο οικολογικής συνείδησης. Τον Φεβρουάριο του 2020 ίδρυσε το The Greta Thunberg Foundation, μία μη κυβερνητική οργάνωση με σκοπό να ενισχύσει τον αγώνα που έχει ξεκινήσει για το περιβάλλον. Ενώ τον Μάιο του 2019, ο εκδοτικός οίκος Penguin δημοσίευσε το βιβλίο της «Κανένας δεν είναι τόσο μικρός για να κάνει τη διαφορά» όπου αποτελεί συλλογή των ομιλιών της.

Οργανώσεις με ακτιβιστικό χαρακτήρα:

Ο όρος Ακτιβισμός είναι γενικός και αφορά πολλούς διαφορετικούς τομείς, επομένως πολλές οργανώσεις μπορούν να χαρακτηριστούν ακτιβιστικές, όπως: οικολογικές οργανώσεις , οργανώσεις που μάχονται για τη διάσωση των ζώων, οργανώσεις για την κλιματική αλλαγή, οργανώσεις που μάχονται υπέρ της παγκόσμιας ειρήνης, οργανώσεις που μάχονται για τα δικαιώματα των γυναικών, των παιδιών, των ομοφυλόφιλων, οργανώσεις για την καταπολέμηση της παγκόσμιας πείνας και φορείς που παρέχουν δωρεάν υπηρεσίες υγείας σε τρίτες χώρες. 

Θα αναφέρουμε κάποιες από τις ακτιβιστικές οργανώσεις /κινήματα που έχουν τεράστια απήχηση παγκοσμίως:

  1. Greenpeace– Ένας διεθνής περιβαλλοντικός οργανισμός που χρησιμοποιεί μη βίαιη άμεση δράση για να καταπολεμήσει την κλιματική αλλαγή, την αποψίλωση των δασών, την υπεραλίευση και τη ρύπανση.
  2. Amnesty International– Ένα παγκόσμιο κίνημα αφιερωμένο στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Διερευνά και αποκαλύπτει παραβιάσεις και διεξάγει εκστρατείες για δικαιοσύνη για όσους τα δικαιώματά τους στερούνται.
  3. Black Lives Matter (BLM)– Ιδρύθηκε το 2013 στις Η.Π.Α και εξελίχθηκε σε παγκόσμιο κίνημα. Το BLM είναι ένα αποκεντρωμένο κίνημα που μάχεται κατά της αστυνομικής βίας και του συστημικού ρατσισμού, κυρίως προς τις μαύρες κοινότητες.
  4. Human Rights Watch– Αυτός ο οργανισμός διεξάγει αυστηρές έρευνες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ασκεί πιέσεις στις κυβερνήσεις για την τήρηση των διεθνών νόμων περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
  5. Oxfam International– Εστιάζει στην παγκόσμια φτώχεια, ανισότητα, ανθρωπιστική βοήθεια, δικαιώματα των γυναικών. Δραστηριοποιείται στην ανακούφιση από καταστροφές και τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.
  6. ILGA-Europe– Μια σημαντική οργάνωση-ομπρέλα που υποστηρίζει τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ σε όλη την Ευρώπη. Δημοσιεύει τον δείκτη Rainbow Europe που αξιολογεί την προστασία των δικαιωμάτων ΛΟΑΤΚΙ+ στις χώρες.

Ο ακτιβισμός παίζει κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση μιας πιο δίκαιης και ισότιμης κοινωνίας. Είτε μέσω εμβληματικών προσωπικοτήτων όπως ο Γκάντι και ο Μαντέλα είτε σύγχρονων φωνών όπως η Μαλάλα και η Γκρέτα, ο ακτιβισμός μας υπενθυμίζει ότι η αλλαγή συχνά ξεκινά με το θάρρος να μιλήσουμε ανοιχτά. Οργανισμοί παγκοσμίως συνεχίζουν να προωθούν αυτές τις προσπάθειες, μετατρέποντας το ατομικό πάθος σε παγκόσμια κινήματα.

Βρες κι εσύ τον σκοπό που σε παθιάζει και ξεκίνα να αλλάζεις τον κόσμο προς το καλύτερο!